Η υποβολή δήλωσης στο Εθνικό Κτηματολόγιο αποτελεί μια από τις σημαντικότερες υποχρεώσεις κάθε ιδιοκτήτη ακινήτου στην Ελλάδα. Πρόκειται για τη διαδικασία με την οποία καταγράφεται επίσημα η ακίνητη περιουσία και τα εμπράγματα δικαιώματα επ’ αυτής, διασφαλίζοντας τη νομική προστασία του ιδιοκτήτη και τη σωστή αποτύπωση των ιδιοκτησιών σε εθνικό επίπεδο.
Παρότι η διαδικασία έχει απλοποιηθεί τα τελευταία χρόνια, εξακολουθεί να απαιτεί προσοχή, σωστή προετοιμασία και ακρίβεια, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις εκτός σχεδίου ακινήτων ή κληρονομικών δικαιωμάτων.
Τι είναι η δήλωση κτηματολογίου και γιατί είναι απαραίτητη
Η δήλωση κτηματολογίου είναι η επίσημη καταχώριση:
- του ακινήτου (διαμέρισμα, μονοκατοικία, οικόπεδο, αγροτεμάχιο),
- του είδους του δικαιώματος (πλήρης κυριότητα, ψιλή κυριότητα, επικαρπία, δουλεία),
- των στοιχείων του δικαιούχου.
Μέσω της διαδικασίας αυτής, το ακίνητο αποκτά κτηματολογικό φύλλο και εντάσσεται στο εθνικό σύστημα καταγραφής. Η μη δήλωση εντός των προβλεπόμενων προθεσμιών μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες, καθώς το ακίνητο κινδυνεύει να χαρακτηριστεί ως «αγνώστου ιδιοκτήτη», γεγονός που δυσχεραίνει σημαντικά τη μελλοντική διεκδίκησή του.
Ποιοι υποχρεούνται να υποβάλουν δήλωση
Δήλωση κτηματολογίου οφείλουν να υποβάλουν:
- Ιδιοκτήτες ακινήτων ανεξαρτήτως μεγέθους ή αξίας
- Συνιδιοκτήτες (κάθε ποσοστό δηλώνεται ξεχωριστά)
- Κληρονόμοι, ακόμη και αν δεν έχει ολοκληρωθεί αποδοχή κληρονομιάς
- Όσοι διαθέτουν εμπράγματα δικαιώματα, όπως επικαρπία ή δουλεία διόδου
Σημαντικό είναι ότι κάθε δικαίωμα δηλώνεται αυτοτελώς, ακόμη και αν αφορά το ίδιο ακίνητο.
Απαραίτητα δικαιολογητικά για τη δήλωση κτηματολογίου
Η πληρότητα των δικαιολογητικών είναι καθοριστικής σημασίας. Συνήθως απαιτούνται:
- Τίτλος ιδιοκτησίας (συμβόλαιο, δικαστική απόφαση, αποδοχή κληρονομιάς)
- Αστυνομική ταυτότητα ή διαβατήριο
- Αριθμός Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ)
- Τοπογραφικό διάγραμμα (εφόσον υπάρχει ή απαιτείται)
- Στοιχεία εντοπισμού του ακινήτου (χάρτης, συντεταγμένες, σκαρίφημα)
- Δήλωση Ε9 (προαιρετικά αλλά ιδιαίτερα χρήσιμη)
Σε περιπτώσεις αγροτεμαχίων ή εκτός σχεδίου ακινήτων, ο σωστός γεωγραφικός εντοπισμός αποτελεί το πιο κρίσιμο στοιχείο.
Ποια είναι η διαδικασία υποβολής βήμα-βήμα
Βήμα 1: Συγκέντρωση στοιχείων
Ο ιδιοκτήτης συγκεντρώνει όλους τους τίτλους και τα απαραίτητα έγγραφα και ελέγχει την ακρίβεια των στοιχείων του ακινήτου.
Βήμα 2: Επιλογή τρόπου υποβολής
Η δήλωση μπορεί να υποβληθεί:
Ηλεκτρονικά, μέσω της επίσημης πλατφόρμας του Κτηματολογίου, ή
Με φυσική παρουσία, στο αρμόδιο Γραφείο Κτηματογράφησης ή μέσω ΚΕΠ.
Εναλλακτικά, η διαδικασία μπορεί να γίνει μέσω εξουσιοδοτημένου τοπογραφικού μηχανικού ή δικηγόρου.
Βήμα 3: Συμπλήρωση και υποβολή
Κατά τη συμπλήρωση της δήλωσης καταχωρίζονται:
- τα προσωπικά στοιχεία του δικαιούχου,
- τα στοιχεία του ακινήτου,
- το είδος και το ποσοστό του δικαιώματος.
Ακολουθεί η ανάρτηση των εγγράφων και η πληρωμή του τέλους κτηματογράφησης.
Κόστος υποβολής δήλωσης κτηματολογίου
Το κόστος διαμορφώνεται ως εξής:
- 35 € ανά δικαίωμα για κύρια αστικά ακίνητα
- 20 € ανά δικαίωμα για βοηθητικούς χώρους
- Για αγροτεμάχια ισχύουν ανώτατα πλαφόν χρέωσης
Το τέλος καταβάλλεται κατά την υποβολή της δήλωσης.
Τι ακολουθεί μετά την υποβολή
Μετά τη συλλογή όλων των δηλώσεων:
- Αναρτώνται τα προσωρινά κτηματολογικά στοιχεία
- Οι ιδιοκτήτες καλούνται να τα ελέγξουν
- Υποβάλλονται αιτήσεις διόρθωσης ή ενστάσεις, εφόσον υπάρχουν λάθη
- Πραγματοποιείται η οριστικοποίηση των εγγραφών
Ο έγκαιρος έλεγχος είναι κρίσιμος, καθώς μετά την οριστικοποίηση οι διορθώσεις γίνονται πιο σύνθετες.
Συχνά λάθη και προβλήματα
Τα πιο συνηθισμένα λάθη περιλαμβάνουν:
- Εσφαλμένο εντοπισμό του ακινήτου στον χάρτη
- Παράλειψη δήλωσης συνιδιοκτητών
- Λανθασμένα ποσοστά δικαιωμάτων
- Ελλιπή ή μη επικαιροποιημένα δικαιολογητικά
Ιδιαίτερα στα εκτός σχεδίου ακίνητα, ένα λάθος στον εντοπισμό μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα που απαιτούν χρονοβόρες διορθώσεις.
Ο ρόλος του τοπογραφικού μηχανικού
Η συνδρομή τοπογραφικού μηχανικού είναι καθοριστική σε:
- αγροτεμάχια και εκτός σχεδίου περιοχές,
- περιπτώσεις ασαφών ορίων,
- γεωμετρικές διορθώσεις,
- ενστάσεις και επανελέγχους.
Η τεχνική ακρίβεια διασφαλίζει την ορθότητα της δήλωσης και αποτρέπει μελλοντικές διαφορές.